KARDEŞ KISKANÇLIĞI

Kıskançlık tıpkı sevgi, korku, heyecan gibi her insanda olabilen doğal bir duygudur. Kardeşler arasındaki kıskançlıklar da çok sık görülen ve anne babaları zorlayan durumlardan biridir. Hatta kardeş kıskançlığı yetişkin insanlarda dahi gözlemlenmektedir ve küçüklükten gelen bu durum bazen yetişkinlikte de devam edebilmektedir.

Yeni doğan çocuk ile  ihtiyaçları nedeniyle daha çok zaman ve enerji harcanır ve bu durum sebebiyle daha önceki çocuğa ayrılan zaman ve gösterilen ilgi bölünmüş olur. Çocuk ise anne babasının ilgisini, sevgisini bir başkasıyla paylaşmak istemez. Dolayısıyla büyük kardeş kıskançlık yaşar. Çocuklar yeni gelen kardeş ile birlikte anne ve babalarının sevgi ve ilgisini kaybetmekten korkmaya başlarlar. Kardeşlerini rakip olarak görüp ona karşı kızgınlık hissederler. Önceden alışılagelmiş düzenlerinin değişmesi karşısında hayal kırıklığı ve umutsuzluk yaşarlar.

Kardeş kıskançlığı tedavisi

Kardeş Kıskançlığı Tanımı

Anne ve babanın başkasıyla paylaşılamamasından kaynaklı üzülme, öfke, nefret düşünceleri ile birlikte aynı zamanda sevgi, koruma gibi duyguları da içeren bir durumdur.  Kardeş kıskançlığı kardeşin doğumu ile birlikte anne babanın davranışlarındaki ve çocuğun hayatındaki değişimlere, çocuğun yeni düzende anne babası ile olan ilişkisine, çocuğun yaşına, yeni doğan kardeşin çocuk üzerinde yarattığı olumsuz düşüncelere bağlı olarak gelişebilmektedir.

Çocuklarda gözlemlenen bazı davranışlar kardeşine zarar vermek amacıyla değil, yaşadıkları kıskançlık duygusu ile baş etmek içindir.

 Peki çocuklar kardeşlerini kıskandıklarında nasıl davranırlar?

  • Saldırgan davranışlar çok sık rastlanan tepkilerdendir. Kardeşi olan çoğu çocuk çok fazla karmaşık duygu yaşar; anne babası kardeşini daha çok mu sevecektir, ne gibi şeyleri onunla paylaşması gereklidir. Ondan kardeşini koruması, sevmesi beklenir, fakat o kardeşine kızgınlık duyar. Bu kızgınlığını da onu sıkarak öpmek, kimse yokken sıkıştırmak ya da zarar vermek gibi davranışlarla gösterebilir. Bazen daha saldırgan davranışlarda bulunan çocuklar da vardır.
  • Çocuk kardeş kıskançlığı ile birlikte anne babasının ilgisini çekmek için olumsuz davranışlarda bulunmaya başlar. Kurallara uymamak, inatlaşmak, okulda ders başarısında düşme, okula gitmek istememe gibi problemler ortaya çıkabilir.
  • Kardeşini kıskanan çocuk kendi yaşından daha küçük bir çocuğun davranışlarını göstermeye başlayabilir. Bunlardan en çok görülenleri; bebeksi davranışlar, bebeksi konuşma, altına yapma, parmak emme, annesinin memesinden süt içmek isteme, önceden anne babadan ayrı yatabiliyorken beraber yatmak için ısrar etme, yemeğini annesinin yedirmesini isteme gibi.
  • Etrafında insanlar varken kardeşine karşı aşırı sevgi gösterip korumacı davranırken, kimse olmadığında kardeşinin canını acıtabilir.
  • Herhangi bir fiziksel rahatsızlığı olmadığı halde ilgi çekebilmek adına karnım ağrıyor, midem bulanıyor gibi şikayetlerde bulunabilir.
  • Anne babalarına beni sevmiyorsunuz, benimle ilgilenmiyorsunuz gibi sözler söyleyebilir.
  • Bazen de anne babalarına kardeşinin gitmesini istediğine dair söylemlerde bulunur.
  • Bazı çocuklar içine kapanma, sürekli mutsuzluk hali, tırnak yeme gibi duygusal problemler yaşayabilirler. Böyle durumlarda ailenin mutlaka tutum değişikliğine gitmesi gerekmektedir,

 

Anne babalar kardeş kıskançlığında nasıl davranmalı?

 

Kardeş kıskançlığı yaşayan çocukların ebeveynlerden çok fazla kardeş kıskançlığı nasıl önlenir, kardeş kıskançlığı nasıl geçer gibi sorular almaktayız. Kardeşlerin kıskançlığı yaşaması normal ve sağlıklı bir süreçtir. Burada önemli nokta kıskançlık seviyesi ve kardeşlerin birbirlerine karşı tutum ve davranışlarıdır. Denge sağlamak için doğru anne baba tutumları gösterip çocuğun kardeşine karşı davranışlarını daha uyumlu hale getirebilirsiniz. Çocuğun kıskançlığını ortadan kaldırmaya ve onun kardeşini sevmesini sağlamaya çalışmak yerine duygularını anlayıp ifade etmesine yardımcı olmalısınız. “Şu an kardeşin hiçbir şeyi kendi başına yapamadığı için ona yardım etmek durumundayım, bazen bende çok yorulabiliyorum. Bundan dolayı sana önceki gibi vakit ayıramıyorum, ama seni eskisinden daha az sevdiğimi düşünme. Bende kardeşim olduğunda böyle hissetmiştim ve ona kızmıştım”gibi cümlelerle onun duygularını ifade etmesi için cesaretlendirin.

  • Yeni bir bebek aileye geleceği zaman doğum öncesinde çocukla hayatınızda olacak değişim hakkında konuşun. Bebek ile alışveriş yaparken onun da fikrini alın, doğduktan sonra da kardeşi ile ilgili ondan yardım isteyin ve ona kardeşi ile ilgili sorumluluk verin.
  • Hissettiği olumsuz duygularını konuşması için yardımcı olun, konuşulmayan ve bastırılan duygular olumsuz davranışlar olarak karşımıza çıkar.
  • Fiziksel zarar verme gibi durumlar olmadığı sürece kavgalarına karışmayın. Her kavga ettiklerinde sizin kavgaya müdahale etmeniz çocuğun problem çözme becerilerini geliştirmesinin önüne geçer. Kavgalarına karışmak durumunda kaldığınızda ise problem çıkartana(örneğin; kardeşine vurana) olumsuz olsa bile bir tepki vermeniz bu olumsuz davranışını tekrar yapmasına sebep olabilir. Bunun yerine zarar gören çocukla ilgilenmeniz daha doğru olacaktır.
  • Ailelerin en çok sorun yaşadığı durum ise eşit davranmaya çalışmalarıdır. Fakat aileler her durumda onlara eşit davranmaya çalışıyorsa,  birinin bir ihtiyacı varken diğerinin ihtiyacı olmasa bile eşit davranmak için o ihtiyacı olan şeyi alıyorsa ya da birini, severken diğerine eşit bir şekilde davranmak için diğeri çağırılıyorsa kıskançlık duyguları artacaktır. Eşit davranmak yerine onların her birinin ayrı bir kişiliği ve duyguları olduğunu düşünerek davranmak daha sağlıklı olacaktır.
  • Kıskanmasın diye aşırı hoşgörülü bir tutumda olunmamalıdır.
  • Kardeşlerin birlikte dayanışma ve iş birliği içersinde olacakları durumlar oluşturun.
  • Çocuğun duygularını ifade etmesinde ona yardımcı olun ve sonrasında onu dinleyin. Kardeşiyle ilgili ondan nefret ettiğini söylemesi gibi olumsuz cümleler kurduğunda “kardeşinle ilgili böyle kötü konuşmamalısın” demek yerine “kardeşinin oyuncağını kırması senin canını sıkmış olmalı” gibi onu anladığınızı hissettirdiğiniz cevaplar vermelisiniz.
  • Her birine ayrı bireysel zaman ayırmalısınız.. Böylelikle çocuklar anne babalarının bireysel ilgisini almış olurlar.
  • Kardeşlerin birlikte iyi geçindikleri, paylaşım içinde oldukları durumları fark edin. Olumlu davranışları fark edip o davranış sonucunda ilgi göstermek o davranışı tekrarlama olasılığını arttıracaktır.

Kardeş kıskançlığı kardeşlere fiziksel ve ruhsal olarak zarar veriyorsa, büyük olan kardeşin tepkisi çok uzun süredir devam ediyorsa, kardeşinin doğumuyla birlikte çocuğunuzun davranışlarında değişiklikler başladıysa, daha önce görülmeyen problemler (alt ıslatma, tırnak yeme, aşırı öfke, zarar verme, uyku ve yeme bozuklukları, mutsuzluk, fobiler, takıntılar gibi) gözlemleniyorsa mutlaka bir uzmandan destek almalısınız.

Kardeş Kıskançlığı Tedavisi

Kardeş kıskançlığı tedavisi, kardeş kıskançlığı terapisi  için aile görüşmesi sonrasında çocuğun kardeş kıskançlığını arttıran  anne baba tutumları değerlendirilir ve bu konuda anne babaya öneriler verilir. Kardeş kıskançlığı oyun terapisi en etkili yollardan birisidir. Kardeş kıskançlık tedavisi için aileye eğitim verildikten sonra çocuk ile oyun terapisi seanslarına başlanmaktadır.

Kardeş kıskançlığı kitap önerisi: Kardeşim Geliyor, En Çok Hangimizi Seviyorsun, Bir Cep Dolusu Öpücük.

 

 

 

 

 

 

Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!


Bir Yorum Ekle

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir