Sevmek, sevilmek, birine güvenli bağlandığı sağlıklı bir ilişki içinde olmak her insanın isteği ve ihtiyacıdır. Çoğu çift, ilişkisinde her şeyin yolunda olduğunu düşünür. Bazıları ise sanılanın aksine oldukça problemlidir. Fakat bireyler, gerek ilişkiye bakış açılarından gerekse “sevgi” tanımlarından bunun farkında değildir ya da bunu böyle sürdürmekten keyif alırlar. İşte bu, son zamanlarda sıkça rastladığımız “ilişki bağımlılığı” ile ilgilidir.

“BEN” YOK “BİZ” VARIZ

İLİŞKİ BAĞIMLILIĞI: SEVGİLİNİZE AŞIK MISINIZ BAĞIMLI MI?

   İnsanların bir kısmının farkında olmadan, bir kısmının ise bilerek yaşadığı, “sevgili bağımlılığı” ya da “eşe bağımlılık” olarak da adlandırılan “ilişki bağımlılığı”nı; bireyin ilişkisine zarar gelmesi, ilişkisini sürdürememesi, sonuna kadar götürememesi ya da terk edilmesi endişesi şeklinde tanımlayabiliriz.

Normal başlayan ilişkilerde gün geçtikçe ilişki bağımlısı kişi, var olan ilişkisinin sonlanacağına dair bir düşünceye kapılır ve bundan kaçınmak için bazı davranışlar geliştirir. Eş bağımlısı olarak tanımlanabilen bireyler, ilişkisini hayatının merkezine alır ve kendini ilişkiye adar. Kendi varlığını yok sayan birey partnerine bakım vereniymiş gibi ilgi gösterir, onun fiziki ve duygusal tüm ihtiyaçlarını kendi karşılar. “Saçını süpürge etmek, varını yoğunu ortaya koymak” kendi istek ve ihtiyaçlarını göz ardı eden, bağımlı sevgili olarak anılan bireylerin ağzından sıklıkla duyulan deyimlerdir.

Bu sayede de kendine, dolayısıyla ilişkisine bağımlı kılar. Başlangıçta mesafe bulunsa da zamanla birine bağlı olmayı ileri taşıyıp yapışık denebilecek kadar birine bağımlı hale gelen çiftlerin sosyal çevreleriyle etkileşiminin giderek azaldığını, aileleriyle ilişkilerini aksattıkları görülür. Kimlik kaybetme ve muhtaç hale gelme gibi olumsuzluklar bu tür ilişkilerin yan etkilerindendir. Bazı ilişkilerde bu durum evlilikle beraber gelen zirveye ulaşma düşüncesiyle ortadan kaybolurken, bazılarında evlilikte bağımlılık olarak süre gider.

 EŞE BAĞIMLILIK NEDEN OLUR?

İlişkilerde bağımlılık yaşayan bireylerin öykülerine göz atıldığında sorunun çocukluk yıllarına işaret ettiği görülür. Örneğin, ihmalkâr ailelerde yetişen çocukların, yetişkinliklerinde bağımlı ilişkilerde bulunmaya yatkın olduklarını görürüz. Bu duruma sebep olan ise genellikle bireyin sevgi tanımındaki bozukluk ve sevgiyi fedakârlık olarak algılaması/tanımlamasıdır. Altında yatan duygular; yetersizlik, kaygı, kaybetme korkusudur. Aynı şekilde düşük özgüven, düşük özsaygı gibi olumsuzluklar eş bağımlılık için önemli etkenlerdir.

EŞ BAĞIMLILIK BELİRTİLERİ

   İlişki bağımlılığı, madde bağımlılığı ile benzer belirtiler ve gidişat gösterir. “insan bağımlılığı” olarak da algılanabilen bu bağımlılığın çeşitli ayırt edicileri vardır:

  • Yoğun suçluluk duygusu
  • Kendinden ödün verme
  • Günlük rutinlerini eşin yanında olabilmek adına aksatma
  • Sosyal yaşantıyı kısıtlama
  • Kendi yaşamını kısıtlama
  • Eşinin ihtiyaçlarını karşılamak zorunda hissetme
  • Sevgi ve merhamet duygularıyla hareket edip insanları kurtarma güdüsü
  • Çabaları eşi tarafından görülmediğinde ya da kabul edilmediğinde hissedilen kırgınlık
  • İlişkinin sonlanmaması ya da sürmesi için sağlıksız şekilde bağlılık
  • Eşinden bağımsız karar vermede zorlanma
  • Yalnızlık korkusu
  • Başkalarının görüşlerini aşırı dikkate alma
  • Güven eksikliği
  • Duyguları tanımada yetersizlik
  • İnsanları kontrol altında tutmak için zorlayıcı/baskıcı davranma
  • Sürekli onaylanma istek ve ihtiyacında olma

 

İLİŞKİ BAĞIMLISI BİREY NASIL BİR PROFİL ÇİZER?

   İlişki bağımlısı bireylerde dışarıdan da gözlenebilen:

  • Her şeyi kişisel algılama,
  • Boyun eğicilik hali,
  • Düşük benlik algısı,
  • Benmerkezcilik,
  • Zihnin gerçek dışı düşüncelerle mesai harcaması,
  • Mükemmeliyetçilik,
  • Hayır diyememe,
  • Sınır koyamama gibi özellikler mevcuttur.

“BAĞIMLI İLİŞKİDEN NASIL KURTULURUM?”: İLİŞKİ BAĞIMLILIĞI TEDAVİSİ

   İlişki bağımlısı çiftlerin yaşamı izole olarak nitelenebileceğinden hem ilişki hem bireyler adına oldukça yıpratıcıdır. Ayrıca, birbirlerine karşılıklı bağımlılık geliştiren eşlerde, yoğun strese bağlı madde bağlılığına yatkınlık, yoğun kaygı, depresyon ve fiziksel ağrı gibi olumsuzlukların ortaya çıkması eşlerde bağımlı ilişkiden kurtulma isteği yaratır. Bu noktada akıllara gelen soru “İlişki bağımlılığı geçer mi?” olacaktır. Sanılanın aksine bu imkânsız değildir. Uzun vadede olumsuzluklardan zarar görmeye başlayan birey kendi isteğiyle bir uzmana danışacaktır.

Uzmanın uygulayacağı duygusal bağımlılık testi, ilişki bağımlılığı testi olarak da anlaşılabilen Spann-Fischer İlişki Bağımlılığı Ölçeği, Karşılıklı Bağımlılık Belirleme Ölçeği gibi bazı psikometrik testler ile durumun altında yatan nedenlere ve davranış örüntülerine ulaşılacak, ardından geliştirilen -belirtileri de benzerlik gösterdiği gibi tedavisi de paralel olacaktır- madde bağımlılığı tedavisine benzer tedavi programları ile kişi ilişki bağımlılığından kurtulacaktır.

 

İLİŞKİ BAĞIMLILIĞI İÇİN UYGULANAN TEDAVİ YÖNTEMLERİ

   Bağımlılık tedavisi başlığı altında da bulabileceğimiz çeşitli yöntemler:

  • Bireysel terapi: (emdr terapisi, bilişsel davranışçı terapi)
  • Grup terapisi
  • Resim terapisi
  • Spor terapisi
  • Ebru çalışması
  • Müzik terapisi
  • El sanatları çalışmaları
  • Ahşap boyama çalışmaları şeklinde sıralanır.

Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!


Bir Yorum Ekle

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir